Koledoklitiazis nedir?
Safra kesesindeki küçük taşların safra kanalına düşmesi ya da nadiren de olsa safra kanalının içinde taş oluşumuna rastlanması koledokolitiazis olarak tanımlanır. Safra yollarında tıkanmaya ve pankreas iltibına yol açabilecek kadar ciddi bir rahatsızlıktır. Bu nedenle acilen müdahale edilerek endoskopik olarak taşın safra yollarından çıkarılması gerekir.
Koledokolitiazisin nedenleri nelerdir?
Yüksek östrojen seviyesi, hamilelik, hormon tedavisi, doğum kontrol hapı, obezite, diyabet gibi rahatsızlıklar safra kesesinde taş oluşumuna yol açabildiği için dolaylı olarak safra kanalına taş düşmesine de neden olabilir. Koledokolitiazis kadınlarda ve 40 yaşın üzerinde daha sık görülür.
Koledokolitiazisin belirtileri nelerdir?
Küçük taşlar çok fazla belirtiye neden olmaz. Ancak özellikle yemeklerden sonra karnın sağ üst bölgesinde ortaya çıkan ve omuza kadar yayılan ağrı koledokolitiazisin önemli belirtileri arasındadır. Ayrıca mide bulantısı, kusma, ateş, titreme, ciltte ve göz beyazlarında sarılık, koyu renk idrar ve açık renk dışkılama gibi belirtiler de izlenebilir.
Koledokolitiazis tanısı nasıl konur?
Safra kanalı taşını akla getiren şikayetlerle başvuran hastalarda öncelikle hastanın ayrıntılı öyküsü alınır. Ardından radyolojik tetkik olarak ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR), endoskopik retrograd kolanjiopankreatografiden (ERCP) gibi yöntemlerden yararlanılır. Kan tetkikleri olarak da karaciğer ve safra kesesi fonksiyonunu gösteren bilirubinler (total ve direkt), alkalen fosfataz, AST, ALT ve GGT değerlerine bakılır.
Koledokolitiazis nasıl tedavi edilir?
Safra kesesindeki taşlar genellikle tesadüfen fark edilir. Küçük ve az sayıdaki safra kesesi taşı, herhangi bir operasyon yapılmadan takip edilebilir; ancak keseden kanala geçerek şikayetlere neden olan taşlar için bazı girişimsel yöntemler veya ameliyat gerekir. Bunun için en yaygın olarak ERCP ile sfinkterotomi (kanal ağzının genişletilmesi) işlemi uygulanır. ERCP sırasında karaciğer ve pankreas kanalları endoskopik olarak görüntülenir ve ucunda ışık olan bir tüp kullanılır. Taşı çıkarmak için endoskopik cihazla sfinkterotomi denilen küçük bir kesi yapılır ve bu kanal ince bağırsağa boşaltılır. Diğer cerrahi yöntemler de kapalı veya açık ameliyat yöntemiyle safra kesesinin ve kanal içindeki taşın alınmasıdır.
